Dzielnica Śródmieście m. st. Warszawy

Położenie
Ulica biegnie od pl. Zbawiciela do ul. Krzywickiego (Ochota). Do Śródmieścia należą budynki o numerach: strona parzysta od 2 do 24, strona nieparzysta od nr 1 do 33.

Nieco historii
Przeprowadzona w latach 1767/1768 jako droga stanowiąca dojazd do zamku Ujazdowskiego od strony Woli z ominięciem miasta. Z 5-kilometrowej drogi pierwsze 2800 m biegło prosto, a następny odcinek szerokim łukiem dochodził do traktu Wolskiego. Projektował ją dyrektor budowli królewskich August Moszyński przy współudziale Stanisława Augusta. Zwana była Aleją Wolską albo Drogą Królewską. Obsadzona lipami i kasztanami, przecięta trzema okrągłymi płacami i poprzecznymi alejami weszła w obręb ujazdowskiego założenia placów gwieździstych. W 1770 przecięta została przy wylocie Polnej wałem obronnym. W 1784 między Rotundą (późn. pl.Zbawiciela) i Polną po obu stronach drogi jako osi założenia wybudowana została z polecenia Stanisława Augusta wzorowa osada dla chłopów ujazdowskich. Składała się z 12 zagród bliźniaczych z ogrodami i nazwana została Nową Wsią; od niej droga otrzymała nazwę Nowowiejskiej. Wieś przetrwała do 1847, niektóre jej domy po przebudowie stały przez cały wiek XIX, ostatnie zostały zburzone ok. 1930. Ok. 1825 wzdłuż Nowowiejskiej od Polnej do obecnej Raszyńskiej usypano wał obronny z fosą i Nowowiejska na tym odcinku stała się drogą przy wale biegnącą do ok. 1875. Poza wałem rozciągało się Pole Mokotowskie, teren ćwiczeń wojska rosyjskiego. Intensywniejsza zabudowa ulicy zaczęła się po 1870, Nowowiejska stała się ulicą koszar, baraków i innych budynków oraz terenów wojskowych. Ok. 1875 między Al.Ujazdowskimi i pl.Zbawiciela po stronie nieparzystej wybudowano koszary dla Litewskiego Pułku piechoty rosyjskiej. Jednocześnie za Polną na Polu Mokotowskim założono obóz wojskowy i wybudowano baraki. Po drugiej stronie na odcinku między Topolową (obecnie Al.Niepodległości) i Suchą (obecnie Krzywickiego) wojsko wybudowało koszary 3 Brygady Artylerii. Po drugiej stronie Topolowej przy Nowowiejskiej rozciągał się cmentarz. W latach 1881-1886 przy końcowym odcinku Nowowiejskiej za Suchą urządzono po stronie parzystej stację filtrów, a po nieparzystej - osadniki do oczyszczania wody. Do ok. 1920 Nowowiejska. przechodziła przez teren filtrów łącząc się z ul.Niemcewicza. W latach 1901/1902 wzdłuż Nowowiejskiej wybudowano gmachy Politechniki (gmach główny arch. S. Szyller). Kamienice mieszkalne, przeważnie 3- i 4-piętrowe, wzniesiono na odcinku między Al.Ujazdowskimi i Marszałkowską po stronie parzystej oraz między pl.Zbawiciela i Polną po obu stronach. Ok. 1910 przez Nowowiejską od Al.Ujazdowskich poza Marszałkowską przeprowadzono linię tramwajową. W latach 1923/1924 koszary znajdujące się na tym odcinku przebudowano na siedzibę Ministerstwa Spraw Wojskowych (arch. C. Przybylski). Po nieparzystej stronie ulicy założono niewielką dzielnicę willową stanowiącą część kolonii Staszica. Ok. 1930 Nowowiejska została nazwana ul. 6 Sierpnia dla uczczenia daty wymarszu w 1914 z Galicji do Kongresówki legionów Piłsudskiego. W 1933 przy rogu Nowowiejskiej i Al.Niepodległości ustawiono pomnik Sapera dłuta Mieczysława Lubelskiego. Za Politechniką przy rogu ówczesnej ul.Topolowej wybudowano Instytut Aerodynamiczny (arch. arch. F. Lilpop i K. Jankowski). W latach 1937-1939 u zbiegu Nowowiejskiej i Al.Niepodległości wybudowano szpital wojskowy. W latach 1939 i 1944 prawie cała zabudowa została zniszczona, hitlerowcy zniszczyli również pomnik Sapera. Ok. 1946 odcinek ulicy od pl.Na Rozdrożu do pl.Zbawiciela otrzymał nazwę Al.Wyzwolenia; pozostałej części ulicy od pl.Zbawiciela do ul.Suchej (obecnie Krzywickiego) przywrócono historyczną nazwę ul.Nowowiejskiej. Pomnika Sapera nie zrekonstruowano; ulicę zabudowano blokami mieszkalnymi, a przy pl.Jedności Robotniczej (obecnie pl.Politechniki) stanęły m. in. budynki Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej.
źródło: "Ulice i place Warszawy" - Eugeniusz Szwankowski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA