Dzielnica Śródmieście m. st. Warszawy

Położenie
Ulica leży na Powiślu, biegnie od Wybrzeża Kościuszkowskiego do ul. Kopernika.

Nieco historii
Był to stary gościniec łączący Czerskie (Krakowskie) Przedmieście z osadą Solec. Droga biegła wąwozem rozszerzając się na dole. Pierwotnie dochodziła do Solca, następnie w XVIII w. - do Dobrej, a w XIX w. - do wybrzeża Wisły. Nazwa Tamka pochodzi od tam budowanych na wybrzeżu rzekomo już w XV w. W 1659 w okolicy zamku zwanej Glinkami królowa Ludwika Maria założyła szpital, a właściwie przytułek dla sierot pod wezwaniem św. Kazimierza i powierzyła prowadzenie fundacji siostrom miłosierdzia sprowadzonym z Francji, nazywanym później szarytkami. Szpital położony był o ok. 150 m od Tamki i połączony z nią wąską drogą, późniejszym zaułkiem; przytułek składał się z kilku budynków usytuowanych na planie prostokąta, mieszczących szpital, kaplicę, klasztor oraz budynki gospodarcze. Uposażenie szpitala stanowił obszerny ogród położony u stóp skarpy, należący przedtem do Gizów, oraz grunty leżące wzdłuż Tamki. Zakonnice rozparcelowały te role i działki oddały w dzierżawę kilkudziesięciu osadnikom, którzy pobudowali na nich drewniane domy, usytuowane wzdłuż Tamki. W ten sposób powstała jurydyka Tamka - Kałęczyn należąca do szpitala św. Kazimierza. Tamka rozgraniczała jurydykę Aleksandrię, założoną w 1670 po północnej stronie, od leżących po stronie południowej jurydyk: Bożydar - Kałęczyn i Ordynacka (założona w 1739). Tamka stanowiła też ważną arterię dojazdową do tych trzech miasteczek. Po 1680 Jan Gniński, podkanclerzy koronny, wzniósł pałac po południowej stronie drogi na murach do dziś zachowanych, z obszernymi podziemiami (arch. Tylman z Gameren). W połowie XVIII w. Tamka była gęsto zabudowana na odcinku dolnym od Solca do murów zamku. Ok. 1770 wybrzeże Wisły przesunęło się i ulica została przedłużona i zabudowana do obecnej ul.Elektrycznej. W 1784 stały tu 2 domy murowane i 40 drewnianych. W końcu XVIII w. Tamka została wybrukowana od ul.Aleksandrii (obecnie ul.Kopernika) do Solca. W latach 1818-1829 została zabudowana piętrowymi kamienicami i parterowymi domami murowanymi, z facjatkami. Przetrwały one do 1944, zwłaszcza po stronie północnej (ob. nr nr 18-32), stanowiąc malowniczy ciąg piętrzących się domów. W latach 1836-1843 czynna była na Tamce pierwsza w Warszawie fabryka wyrobów gumowych Józefa Wemmera (nr 2.843). W dawnym pałacu Gnińskich (ob. nr 41) umieszczono Konserwatorium Muzyczne. W XIX w. na Wiśle u wylotu Tamki znajdowała się wyspa zwana Monte Christo. W początku XX w. po stronie nieparzystej górnego odcinka Tamki wybudowano kilka wysokich kamienic oraz gmach Muzeum Przemysłu Ludowego o ceglanej fasadzie i wysokim szczycie (nr 1, arch. T. Wiśniowski). W 20-leciu międzywojennym po stronie parzystej między ulicami Dobrą i Cichą wzniesiono dwa nowoczesne domy mieszkalne, a pod nr 4 Dom Akademiczek i kościół św. Teresy (arch. K. Jakimowicz). Po powstaniu 1944 przy Tamce ocalała część kamienic oraz gmach muzeum; wypalone zostały zabytkowe domy i kamienice. W pierwszych latach po wojnie Tamka stanowiła dość ważną arterię zjazdu na Powiśle (linia autobusowa). Nowa zabudowa objęła prawie całą ulicę; w odbudowanym pałacu Gnińskich umieszczono w 1954 Instytut, a następnie Towarzystwo im. Fryderyka Chopina. Ok. 1967 od Tamki naprzeciw ul.Topiel przebito nową ulicę - Leona Kruczkowskiego.
źródło: "Ulice i place Warszawy" - Eugeniusz Szwankowski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA