Wyszukiwarka ulic
Ulica Podwale
Położenie
Ul.Podwale leży na Starym Mieście, biegnie od ul. Senatorskiej do Nowomiejskiej.
Nieco historii
Jako droga ciągnęła się wzdłuż murów obronnych Starej Warszawy, stąd dawne nazwy: Na wale, Podwalska, Zawale, Przywale lub Wał. Miejsce obecnej ulicy zajmowała fosa. W XVI w. na południową stronę Podwala wychodziły ogrody i grunty mieszczańskie położone przy Miodowej. W XVII w. na gruntach tych wznieśli dwory magnaci: Leon Sapieha, Stanisław Lubomirski, Szyszkowscy oraz rezydenci gdańscy. Wojna szwedzka 1656 zniszczyła te dwory, lecz wkrótce zostały one odbudowane. Wzniósł tu także pałac metropolita unicki (posesja nr 485). W końcu XVII w. fosę pod murem obronnym zabudowano ubogimi domkami i warsztatami rzemieślniczymi, m. in. garncarzy. W połowie XVIII w. miejsce ich zajęła zwarta zabudowa, w końcu wieku już murowana, która wchłonęła również mury obronne. Przy Podwalu u wylotu Piekarskiej rozciągał się placyk zwany Piekiełkiem, gdzie w XVI w. palono skazanych; pierwotnie rozciągał się przed basztą stojącą w murze obronnym na osi Piekarskiej, lecz gdy w 1772 Piekarską doprowadzono do Podwala, placyk Piekiełko został przez nią wchłonięty. W 1744 hetman Jan Klemens Branicki wybudował między Miodową i Podwalem okazały pałac (na posesji 497). W 1794, w czasie warszawskiej insurekcji kwietniowej, Jan Kiliński, na czele uzbrojonego ludu Warszawy, szturmował od strony Podwala i zdobył siedzibę ambasady carskiej i gen. Igelstroma. W końcu XVIII w. przy Podwalu mieściły się pierwsze kantory bankierskie, przy rogu Podwala i Nowomiejskiej urządzono targowisko z jatkami. W czasie Królestwa Kongresowego Podwale była ulicą traktierni, hoteli i zajazdów. W 1833 dom pod późniejszym nr 6/8 przebudował arch. Antoni Corazzi. Od ok. 1840 Podwale było ulicą szynków i bawarii, a od 1868 - podrzędnych teatrzyków ogródkowych; słynęła tu piwiarnia Piwankowej; w bawarii "Pod Mostem" (pod nr 13) odbywały się występy śpiewacze i taneczne, "U Giersza" (pod nr 17) najpierw występowały zespoły niemieckie, potem - polskie. Ok. 1870 przy robotach budowlanych w pobliżu Nowomiejskiej odsłonięto basztę obronną; od 1881 przez Podwale biegła linia tramwaju konnego. W końcu XIX i na początku XX w. część kamienic została zeszpecona nadbudową lub przeróbkami. W latach 1916-1938 mieściło się na Podwalu Muzeum Narodowe (pod nr 15). W latach 1937/1938 odsłonięto odcinek murów obronnych wzdłuż Podwala między Wąskim Dunajem i Nowomiejską. W 1944 cała zabudowa Podwala została zniszczona. Po wojnie dawne pałace zostały odbudowane; mieszczą się w nich siedziby różnych instytucji; po stronie parzystej - po usunięciu gruzów -odsłonięto mury obronne i basztę zwaną Rycerską. W latch 1958-1962 mury zostały częściowo zrekonstruowane; na miejscu fosy założono zieleniec. W 1959 dla uczczenia pamięci Jana Kilińskiego ustawiono tu jego pomnik (dłuta S. Jackowskiego) przeniesiony z pl.Krasińskich. Tablica domu pod nr 27 upamiętnia szpital polowy "Pod Krzywą Latarnią", gdzie hitlerowcy wymordowali rannych powstańców.
źródło: "Ulice i place Warszawy" - Eugeniusz Szwankowski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA
Ul.Podwale leży na Starym Mieście, biegnie od ul. Senatorskiej do Nowomiejskiej.
Nieco historii
Jako droga ciągnęła się wzdłuż murów obronnych Starej Warszawy, stąd dawne nazwy: Na wale, Podwalska, Zawale, Przywale lub Wał. Miejsce obecnej ulicy zajmowała fosa. W XVI w. na południową stronę Podwala wychodziły ogrody i grunty mieszczańskie położone przy Miodowej. W XVII w. na gruntach tych wznieśli dwory magnaci: Leon Sapieha, Stanisław Lubomirski, Szyszkowscy oraz rezydenci gdańscy. Wojna szwedzka 1656 zniszczyła te dwory, lecz wkrótce zostały one odbudowane. Wzniósł tu także pałac metropolita unicki (posesja nr 485). W końcu XVII w. fosę pod murem obronnym zabudowano ubogimi domkami i warsztatami rzemieślniczymi, m. in. garncarzy. W połowie XVIII w. miejsce ich zajęła zwarta zabudowa, w końcu wieku już murowana, która wchłonęła również mury obronne. Przy Podwalu u wylotu Piekarskiej rozciągał się placyk zwany Piekiełkiem, gdzie w XVI w. palono skazanych; pierwotnie rozciągał się przed basztą stojącą w murze obronnym na osi Piekarskiej, lecz gdy w 1772 Piekarską doprowadzono do Podwala, placyk Piekiełko został przez nią wchłonięty. W 1744 hetman Jan Klemens Branicki wybudował między Miodową i Podwalem okazały pałac (na posesji 497). W 1794, w czasie warszawskiej insurekcji kwietniowej, Jan Kiliński, na czele uzbrojonego ludu Warszawy, szturmował od strony Podwala i zdobył siedzibę ambasady carskiej i gen. Igelstroma. W końcu XVIII w. przy Podwalu mieściły się pierwsze kantory bankierskie, przy rogu Podwala i Nowomiejskiej urządzono targowisko z jatkami. W czasie Królestwa Kongresowego Podwale była ulicą traktierni, hoteli i zajazdów. W 1833 dom pod późniejszym nr 6/8 przebudował arch. Antoni Corazzi. Od ok. 1840 Podwale było ulicą szynków i bawarii, a od 1868 - podrzędnych teatrzyków ogródkowych; słynęła tu piwiarnia Piwankowej; w bawarii "Pod Mostem" (pod nr 13) odbywały się występy śpiewacze i taneczne, "U Giersza" (pod nr 17) najpierw występowały zespoły niemieckie, potem - polskie. Ok. 1870 przy robotach budowlanych w pobliżu Nowomiejskiej odsłonięto basztę obronną; od 1881 przez Podwale biegła linia tramwaju konnego. W końcu XIX i na początku XX w. część kamienic została zeszpecona nadbudową lub przeróbkami. W latach 1916-1938 mieściło się na Podwalu Muzeum Narodowe (pod nr 15). W latach 1937/1938 odsłonięto odcinek murów obronnych wzdłuż Podwala między Wąskim Dunajem i Nowomiejską. W 1944 cała zabudowa Podwala została zniszczona. Po wojnie dawne pałace zostały odbudowane; mieszczą się w nich siedziby różnych instytucji; po stronie parzystej - po usunięciu gruzów -odsłonięto mury obronne i basztę zwaną Rycerską. W latch 1958-1962 mury zostały częściowo zrekonstruowane; na miejscu fosy założono zieleniec. W 1959 dla uczczenia pamięci Jana Kilińskiego ustawiono tu jego pomnik (dłuta S. Jackowskiego) przeniesiony z pl.Krasińskich. Tablica domu pod nr 27 upamiętnia szpital polowy "Pod Krzywą Latarnią", gdzie hitlerowcy wymordowali rannych powstańców.
źródło: "Ulice i place Warszawy" - Eugeniusz Szwankowski, Wydawnictwo Naukowe PWN SA
- DRUKUJ
- POWRÓT
